Навіны

          Пад Навагрудкам будуюць ветрапарк. Да адзінокай ветраной устаноўкі дабавяць яшчэ пяць. Разам яны змогуць закрыць практычна чвэрць патрэбнасцей раёна ў электраэнергіі. Цяпер на пляцоўцы вядуць мантажныя работы, якія патрабуюць пэўнага досведу і тэхнікі. Напрыклад, крана з грузападымальнасцю 750 тон. Карэспандэнты Onliner.by адправіліся ў прадмесце Навагрудка, каб на свае вочы паглядзець на тонкасці мантажных работ і распытаць мясцовых энергетыкаў аб магчымасцях ветрапарку.

           У пагодлівы дзень з гор пад Навагрудкам адкрываецца пейзажны выгляд да самага гарызонту, але ў такі шчыльны туман з машыны нічога далей за 50 метраў не відаць. Доўга блукаем у густой смузе, вышукваючы арыенцір - вятрак, які ў яснае надвор'е прыкметны за дзясятак кіламетраў. Кіроўца самотнага аўтобуса пасярод поля разводзіць рукамі: "Не мясцовы, нічога не бачыў". Спрачаемся з фатографам: ён прапануе разгарнуцца, я прапаную праехаць яшчэ "крыху". Літаральна 30 метраў наперад, і зверху з імгі вынырае лопасць, акрэслівае паўкола і зноў знікае ў вышыні.

Вятрак велізарны. Асаблівага зачаравання дадае туман, які ахінае махіну. У хуткім часе па суседстве з ёй з'явяцца яшчэ пяць аналагічных установак - Навагрудскае ўзвышша абзавядзецца сапраўдным ветрапаркам.

Мантажная пляцоўка новага ветрака знаходзіцца недалёка ад дзейнай усталёўкі. Але ў апраметнай смузе ні згі не відаць, і дабірацца да яе прыходзіцца літаральна па прыборах. Высачэзная страла крана падпірае нізкае неба, побач стаяць дапаможны кран, гандола і ляжыць ветракола. Маштабы дзіўныя.

Першая прамысловая ўстаноўка магутнасцю 1,5 МВт з'явілася ў гэтых месцах яшчэ ў 2011 годзе. "Выпрацоўка аднаго ветрака складае каля 4 млн кВт · ч у год", – распавядае дырэктар Лідскіх электрычных сетак Віктар Жук.

Цяпер на пляцоўцы ідзе мантаж установак аналагічнай магутнасці - 1,5 МВт кожная. Агульная магутнасць ветрапарку, такім чынам, дасягне 9 МВт. Паводле даных энергетыкаў, гэта павялічыць выпрацоўку электрычнай энергіі аднаўляльнымі крыніцамі да 24 млн. кВт·г у год, што складае прыкладна чвэрць аб'ёму, які спажывае ўвесь Навагрудскі раён. А гэта 96 млн квт⋅ч.

“Безумоўна, для нас гэта эканамічна выгадна. Праектны тэрмін акупляльнасці - 10 гадоў », - кажа Віктар Жук.

Устаноўкі плылі ў Беларусь марскімі шляхамі з Кітая ад кампаніі HEAG. Зрабілі прыпынак у порце Клайпеды, а адтуль цягам месяца асобнымі партыямі дастаўляліся на пляцоўку. Каб перавезці ўсе кампаненты за адзін рэйс, спатрэбіліся б 60 грузавых аўтамабіляў. Везлі і днём, і ноччу - натуральна, узгадніўшы ўсе маршруты і час перавозак з ДАІ.

Да пляцоўкі ветракі дабіраліся ў разабраным выглядзе. Яно і нядзіўна, бо дыяметр ветракола ў зборцы складае 87 метраў. А вышыня ўсёй вежы, якая складаецца з трох частак, - 80 метраў. Маса ўстаноўкі ў зборы таксама не пакідае абыякавым - амаль 200 тон. "Толькі на падмурак для такога гіганта спатрэбілася 500 кубічных метраў бетоннай масы", – адзначае суразмоўца.

Цікавімся асноўнымі складанасцямі пры мантажы такой усталёўкі. Віктар Жук кажа, што ў першую чаргу неабходны кран з высокай стралой і дастатковай грузападымальнасцю. Але яшчэ важней наяўнасць досведу ў падобнага роды мантажы. Гэта было адной з умоў адкрытага конкурсу па выбары субпадрадчыка. І найболей выгодныя ўмовы і поўную кампетэнцыю прапанавала польская кампанія Sarens.

Мантаж пачынаецца з усталёўкі ніжняга і сярэдняга элементаў вежы, якія важаць па 40 тон. Верхні элемент крыху лягчэй — 32 тоны. Чым вышэй даводзіцца паднімаць груз, тым важней уплыў надвор'я. Гандолу, якая важыць 60 тон і ўсаджваецца на верх вежы, нельга паднімаць пры хуткасці ветра вышэй 8-9 м/с - небяспечна.

На пляцоўцы пачулася польская гаворка. Рабочыя, якія снавалі вакол дэталі на зямлі, заварушыліся, кранаўшчык заняў сваё месца - пачаўся ўздым гандолы на ўжо зманціраваную вежу. Высачэзная страла заварушылася, адрываючы ад зямлі шматтонны элемент. Знізу монтажники тросамі рэгулююць яго ўздым. Павольны і велічны. Пакуль мы размаўляем з дырэктарам лідскага прадпрыемства, гандола раствараецца ў тумане на вяршыні вежы.

Пасля ўздыму да яе па ўнутраных усходах узбіраюцца працоўныя, якія надзейна замацоўваюць дэталь на вежы. Затым можна паднімаць калодку з лопасцямі. Для гэтага патрэбны яшчэ больш спрыяльныя ўмовы і дакладная каардынацыя дзеянняў мантажнікаў. Вага ветракола дасягае амаль 20 тон. У гэты час у тэхналагічным акне гандолы знаходзіцца спецыяліст, які аддае каманды кранаўшчыку. Праца тонкая і адказная. Нажаль, у наш прыезд атрымалася скончыць толькі мантаж гандолы. Да абеду вецер узмацніўся, і працу з ветраколам вырашылі адкласці.

Цікавімся ў спецыялістаў агульнымі перспектывамі ветраэнергетыкі ў Беларусі. Паводле іх звестак, сярэднегадавы каэфіцыент выкарыстання ўстаноўленай магутнасці на наваградскай пляцоўцы складае каля 30—33%. У летні перыяд назіраецца зацішша, а ў некаторыя месяцы каэфіцыент можа дасягаць 50 працэнтаў.

Кропка даволі эфектыўная, высокая - 320 метраў над узроўнем мора. «Сярэднегадовая хуткасць ветра роўная прыкладна 7 м/с. Для пачатку працы ўсталёўкі неабходна хуткасць ветра ад 3 м/з. На намінальную магутнасць яна выходзіць пры 11 м/с і працуе да 25 м/с. Такіх штармавых дзён у Навагрудку не шмат, але калі яны здараюцца, то сістэма бяспекі аўтаматычна спыняе ветраэнергетычную ўстаноўку», - распавядае Віктар Жук.

Ветраўстаноўкі размесцяць на пэўнай адлегласці адзін ад аднаго, каб пазбегнуць ветравога ценю, турбулентнасці, якая можа паўплываць на эфектыўнасць іх працы.

Паралельна з мантажом ветракоў ідзе будаўніцтва трансфарматарнай падстанцыі. У маі 2016 года плануецца завяршыць усе работы і ўвесці аб'ект у строй.

«Ветраная энергетыка дапаўняе існуючую сістэму. Выкарыстоўваючы толькі аднаўляльныя крыніцы, мы не зможам закрыць усе пытанні ў энергетыцы. Не зможам у найбліжэйшае дзесяцігоддзе адмовіцца ад энергіі, якая выпрацоўваецца на базавых станцыях на арганічным паліве. Але развіваць гэтыя напрамкі неабходна. Яны паляпшаюць экалагічную абстаноўку ў нашай краіне.

Каэфіцыент 30-33% кажа аб тым, што ветрапарк не будзе ўвесь час працаваць на намінале сваёй магутнасці. Па годзе мы атрымаем у сярэднім 3 МВт. Але пры гэтым шэсць ветраўстановак будуць эканоміць 6 млн кубічных метраў газу ў год, якія Беларусь закупляе ў Расейскай Федэрацыі», - рэзюмуе Віктар Жук.

Тэкст і фатаграфіі ўзяты з сайта onliner.by